Gayrimenkul sektörü iyisiyle kötüsüyle 2017 yılını sayısal bir rekorla tamamladı. 1.409.314 konut satışı gerçekleşen 2017 yılındaki rekor gerçekten de piyasayı memnun etti mi?
Aslına bakarsak, sayısal olarak gelen bu rekorun arkasında pek çok teşvik ve destek bulunuyor. Geçen yıl Emlak konut’un başlatmış olduğu kampanya seferberliği bu yıl da dolu dizgin devam etti. Toki ve Emlak Konut’un başını çektiği; sektörel derneklerin ve üye firmalarının katılım gösterdiği kampanyalar, vatandaşın ileriye dönük gerçekleşmesi gereken konut alımlarını da öne çektiği söylenebilir. Bu durum ise, ilerleyen zamanlardaki rutin konut hareketliliğini durağanlaştırması söz konusu olabilir. Bu benim yorumumu değil, piyasa aktörler, ve ekonomistlerin değerlendirmesi.
Satışları tetikleyen bir diğer hamle ise yine vergi tarafında yapılan desteklerle devlet tarafından geldi. Yabancıya konut alımında sağlanan vatandaşlık, yabancı ve gurbetçiye kdv indirimi, tapu harçlarında indirim, inşaat firmaları için saplanan vergi indirimleri gibi bir dizi pozitif hamle, piyasaya da aynı şekilde yansıdı.
Buraya kadar her şey normal; şimdi niçin kırık bir rekor olduğu yönüne gelelim ve buradan 2018’i yorumlayalım.
Aylık satış verileri her açıklandığında bir şaşkınlık, piyasa ile örtüşmediği yorumları konuşuldu. Piyasa ile örtüşmemesi söylemi şu; satış var ama göz önünde olmayan konut geliştiricilerle konuşulunca işlerin çok kötü olduğu, satışların gerçekleşmediği ve daha bi dünya söylem ile karşılaşılıyor. Televizyonda gördüğünüz projeler ve say deyince 10 tane sayacağınız marka konut üreticisi bunun dışında, Onlar biraz daha kalbur üstü oldukları için en çok onları görüyoruz ama, onların piyasadaki ağırlığı %3-4 kadar. Yani üretilen konutların %3-4 kadarını marka konut üreticileri yapıyor. Geriye devasa bir piyasa var. Yani küçük ve orta ölçekli; mahalle arası inşaat yapan müteahhit. Bu firmaların satışları da tamamen konut kredisine dayalı. En azından büyük çoğunluğu öyle ama konut kredi faizlerinin yüksek olduğu bir ortamda, bu seviyedeki inşaatçı satış yapamayacağı için senetli satışa yöneliyor. O yüzden son iki yılda senetli satışların istatistiğini de görür olduk. Takip edenler hatırlayacaktır; Ali Ağaoğlu’nun da piyasanın gidişatına yönelik olumsuz bir yorumu oldu. Vesselam, piyasadaki rekor, nitelik olarak pek tatmin edici sonuç göstermedi denilebilir.
Peki 2018! yeni yıl için piyasa aktörlerinden ekonomistlere kadar herkesin yorumu, temkinli adım atılması gereken bir yıl olacağı yönünde. Teşviklerle desteklenen piyasa, tekrar teşvik edici hamleler ile desteklenmezse, zaten pozitif bir gelişme olması kolay değil. Satıp yapan müteahhit için de zor bir yıl, maketten konut alacaklar için de.
Gergin siyasi ortam, yaklaşan seçim yılı, jeopolitik durum ve kısmi savaşlar, piyasa için iyi gelişmeler olmayacak. O yüzden, gayrimenkul piyasası için 2018 yılı, sağlam adım yılı olacaktır.